W realizowanym przez Fundację Zielone Wzgórze w 2019 roku projekcie Więzi odNowa – POWRÓT odbyło się pięć cykli zajęć skierowanych do rodzin chcących umacniać lub odbudowywać relacje.
W każdym pojedynczym spotkaniu danego cyklu brały udział dwie lub więcej rodzin.
W siedzibie Fundacji odbywały się też spotkania dla pojedynczych rodzin zdezintegrowanych przez umieszczenie dzieci w pieczy zastępczej.
Z pięciu cykli dla rodzin: dwa były dogoterapeutyczne a trzy twórczo-terapeutyczne (jeden z wykorzystaniem rękodzieła a dwa – fotografii). Każdy z cykli prowadziły dwie trenerki. Spotkania w danym cyklu odbywały się co tydzień. Spotkanie w cyklu dogoterapeutyczym trwało zawsze jedną godzinę natomiast pojedyncze zajęcia twórczo-terapeutyczne – dwie godziny.
Celem cykli dla rodzin było przede wszystkim pogłębienie więzi rodzinnych, poprawa komunikacji w rodzinie a także w grupie oraz integracja rodzin między sobą.
W ramach naszego projektu odbyło się też 18 godzin spotkań dla pojedynczych rodzin w procesie reintegracji. Spotkania były moderowane przez terapeutkę, która towarzyszyła rodzinie i wspierała ją podczas spotkania, wykorzystując w miarę potrzeb arteterapię jako metodę i podejście korzystnie wpływające na przebieg spotkania.
Celem organizowania spotkań dla rodzin zdezintegrowanych było wspomaganie (a niekiedy w ogóle umożliwienie) kontaktu między dziećmi przebywającymi na co dzień w pieczy zastępczej a ich rodzicami oraz pomoc w odbudowie/poprawie relacji wewnątrzrodzinnych.
ZAJĘCIA TWÓRCZO-TERAPEUTYCZNE DLA RODZIN
Na zajęciach twórczo-terapeutycznych stosujemy arteterapię jako pewien system pracy z rodziną i skuteczne, kompleksowe podejście terapeutyczne. Wykorzystujemy możliwości jakie daje szeroko rozumiana twórczość, traktując działania artystyczne jako naturalny potencjał i formę autoterapii dla uczestników, narzędzie do zaopiekowania się samym sobą.
W tym podejściu istotna jest zabawa, czasem rozumiana bardzo przewrotnie, na przykład zabawa z zasadami, gdzie dużą rolę odgrywa przypadek. Ale także zabawa uporządkowana, a nawet niekiedy poważna.
Bardzo ważny jest wspólny czas spędzony przez członków rodziny oraz rodzin ze sobą nawzajem a także możliwość nieco innego spojrzenia na najbliższych. Dzieci mają wtedy okazję doświadczyć czegoś trochę innego w relacji z rodzicem, do tej pory zwykle widzianym przez nich w innej roli. Rodzice mogą nawiązać kontakt z dzieckiem, używając języka sztuki, w którym jest miejsce na swobodę, wyobraźnię, indywidualną wypowiedź, zabawę i zapomnienie o trudnej codzienności.
Działania twórcze w pierwszym cyklu, który odbył się wiosną opierały się przede wszystkim na technikach rękodzielniczych i plastycznych. Uczestnicy najpierw pracowali samodzielnie, a następnie mieli możliwość połączenia tego z wytworami innych członków rodziny. Wynik był autentycznie odkrywczy: razem nie znaczy tak samo, różnorodność jest dobra. Przykładem może być stół, który każda rodzina projektowała dla samej siebie. Każdy mógł namalować na obrusie to co lubi lub co chciałby aby pojawiło się na stole, zastawę i formę podania jaką chce.
Indywidualne malunki zostały połączone poprzez dodanie wspólnych szczegółów, okazało się, że są punkty styczne.
Każda rodzina budowała też wspólnie formę przestrzenną w ogrodzie, używając patyków najpierw pomalowanych indywidualnie farbami.
Robiliśmy lalki życzeń – motanki, obserwowaliśmy przyrodę przez lupy dopatrując się szczegółów nie widzianych na co dzień, ozdabialiśmy przedmioty nadając im inne znaczenie niż miały do tej pory. Rodzice byli niezwykle zaangażowani 🙂
Arteterapia może wykorzystywać rozmaite środki wyrazu.
Kolejne dwa cykle, letnio-jesienne to arteterapia z wykorzystaniem FOTOGRAFII.
Celem użycia tego narzędzia było ułatwienie uczestnikom zobaczenie siebie i najbliższych członków rodziny z innej perspektywy, dosłownie i w przenośni.
Jeden z tych dwóch cykli fotograficznych był skierowany do młodszych dzieci z ich rodzicami. Były to trzy spotkania dwugodzinne, cotygodniowe, wszystkie odbyły się w sierpniu. Wykorzystywaliśmy plener, techniki plastyczne, fotografowanie. Oglądaliśmy zrobione zdjęcia w komputerze, skanowaliśmy stare zdjęcia, drukowaliśmy i poddawaliśmy dalszym, twórczym działaniom.
Na pierwszym spotkaniu uczestnicy między innymi opowiadali o jakimś wspólnym niedawno zrobionym zdjęciu, które każda rodzina przyniosła na zajęcia. Mieli możliwość uzupełnienia fotografii (zeskanowanej i wydrukowanej) poprzez dorysowanie lub doklejenie dowolnych elementów, zmieniając w ten sposób – symbolicznie – przeszłość i minione wydarzenia. Na kolejnym spotkaniu – uczestniczące rodziny szukały odpowiedniego miejsca dla swoich super-bohaterów, których wcześniej każdy indywidualnie rysował i opowiadał o nim na grupie. Trzecie spotkanie była to zabawa w profesjonalnego fotografa, który planuje i robi zdjęcia z zastosowaniem konkretnej perspektywy (w naszym przypadku była to perspektywa „żabki”).
Trzy warsztaty ostatniego cyklu to przestrzeń spotkania matek i córek. Mogły one z pomocą zdjęć doświadczyć czegoś do tej pory niemożliwego – córki znalazły się w jednej przestrzeni ze swymi mamami, będącymi w ich wieku. Obie strony mogły łatwiej zaobserwować co je łączy, poszukać wspólnego mianownika, odkryć niezauważone do tej pory podobieństwa lub różnice. Uczestniczki przyglądały się sobie nawzajem fotografując detale postaci. Czytałyśmy opowiadanie o mamie i córce, aby potem metaforycznie łączyć zdjęcia z rodzinnych albumów, tworząc nową wartość, jednocześnie opowiadając o swoich marzeniach.
ZAJĘCIA DOGOTERAPEUTYCZNE
Odbyły się dwa cykle po sześć jednogodzinnych spotkań cotygodniowych.
Jeden cykl adresowany był do rodzin z młodszymi dziećmi (trzy rodziny), w drugim wzięły udział cztery rodziny z dziećmi już nastoletnimi.
Fotorelacja z zajęć dogoterapeutycznych w następnym wpisie na naszym blogu.
Zajęcia odbywały się w ramach projektu Więzi odNowa – Powrót, realizowanego przez Fundację Zielone Wzgórze w partnerstwie z Uniwersytetem Łódzkim, dofinansowanego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.